Z uwagi na fakt, iż na forum zrobił się niezły burdel w temacie poświęconym uprawnień SSR
http://splawikigrunt.pl/forum/index.php?topic=202.0, jak i bojąc się, że moje informacje utkną gdzieś pośród bezsensownej argumentacji oraz żeby raz na zawsze zakończyć tamtą dyskusję odnośnie m.in. uprawnień do legitymowania strażników SSR sporządziłem taki krótki poradnik.
Wielu uważa, że strażnicy społeczni są niepotrzebni, nie respektują prawa itd. Ja osobiście jestem zdecydowanie zwolennikiem jak najczęstszych kontroli i surowego karania łamiących przepisy dotyczące połowu. Jednak w tym miejscu chciałbym zwrócić uwagę wszystkich tych, których dotknęło wszelkie zło tego świata z rąk strażników, jak i samych strażników, pokazując im pewne możliwości działania, które w mądrej głowie mogą być skuteczną bronią nie tylko dla samych wędkarzy, ale również i strażników (w przeprowadzeniu mądrej i skutecznej kontroli)
I. Po pierwsze strażnik SSR wykonując kontrolę o której mowa w art. 23 pkt 1-3 i 4 lit.b ustawy o rybactwie śródlądowym jest traktowany jak funkcjonariusz publiczny, bowiem korzysta on z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego w kodeksie karnym (art. 25 ust. 2 ustawy o rybactwie śródlądowym). Ma to istotne znaczenie nie tylko dla strażników, ale również i dla wędkujących.
1) Naruszenie nietykalności cielesnej strażnika SSR, Państwowej Straży Rybackiej jest przestępstwem i to ściganym z urzędu (art. 222 k.k.) Wymiar kary jest tu też inny aniżeli w przypadku naruszenia nietykalności cielesnej "zwykłego obywatela" o której mowa w art. 217 k.k.
Przepis ten chroni nie tylko nietykalność cielesną samego funkcjonariusza publicznego, ale przede wszystkim chroni prawidłową działalność instytucji państwowej. Naruszenie nietykalności cielesnej nie wymaga nawet naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia (tak np. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu - II Wydział Karny w wyroku z dnia 17 lipca 2014 r., II AKa 210/14)
2) Użycie np. groźby bezprawnej w celu wywarcia wpływu na czynności strażnika SSR, PSR lub w celu zmuszenia strażnika do zaniechania czynności służbowej też jest przestępstwem (art. 224 k.k.)
Dla ustalenia możliwości przypisania tego przestępstwa znaczenie ma to, czy słowa wypowiedziane przez wędkującego realizują znamiona groźby bezprawnej definiowanej w art. 115 § 12 k.k., zgodnie z którym groźbą bezprawną jest zarówno groźba, o której mowa w art. 190 k.k. czyli groźba popełnienia przestępstwa na szkodę pokrzywdzonego lub szkodę osoby najbliższej, jak i groźba spowodowania postępowania karnego lub rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub jego osoby najbliższej (tak np. Sąd Okręgowy w Rzeszowie - II Wydział Karny z dnia 22 września 2015 r., II Ka 297/15)
3) Znieważenie strażnika też będzie przestępstwem (art. 226 k.k.)
Za B. Stefańską z komentarza do Kodeksu Karnego A. Stefańskiego „Znieważenie polega na uwłaczaniu czci drugiego człowieka przez okazywanie mu pogardy, ubliżanie, obraźliwe zachowanie w stosunku do niego. Chodzi o naruszenie godności człowieka. Istotą znieważenia jest okazanie pogardy, która głębiej wyraża ujemny stosunek do wartości jaką reprezentuje człowiek niż lekceważenie. Jest to przestępstwo bezskutkowe, tj. nie wymaga nawet doznania przez adresata poczucia poniżenia.”
II. Z drugiej strony z zaostrzoną ochroną przysługującą strażnikom ale PSR wiążę się ich zaostrzona odpowiedzialność karna !!!
1/ Strażnik, który przekracza swoje uprawnienia i działa na szkodę interesu prywatnego podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 (art. 231 k.k.)
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 5 września 2002 r., II AKa 74/02: „Przekroczenie uprawnień przez funkcjonariusza publicznego nie ogranicza się jedynie do nieprawidłowej realizacji funkcji funkcjonariusza publicznego lecz również polega na wyjściu poza uprawnienia, przy wykorzystaniu pełnienia swej funkcji. Przekroczenie uprawnień przez funkcjonariusza publicznego ma zatem dwie formy: 1) działania w ramach uprawnień, lecz niezgodnie z prawnymi warunkami danej czynności, lub 2) działania nie leżącego w ramach uprawnień, lecz pozostającego w związku z pełnioną przez niego funkcją i stanowiącego wykorzystanie wynikających z niej uprawnień.”
2/ Uzależnienie wykonania czynności służbowej przez strażnika od otrzymania korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy lub żądanie takiej korzyści podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10 (art. 228 § 4 k.k.)
3/ Art. 65 Kodeksu wykroczeń !!! (odnoszący się do działań strażników PSR i SSR i kwestii legitymowania).
§ 1. Kto umyślnie wprowadza w błąd organ państwowy lub instytucję upoważnioną z mocy ustawy do legitymowania:
1) co do tożsamości własnej lub innej osoby,
2) co do swego obywatelstwa, zawodu, miejsca zatrudnienia lub zamieszkania,
podlega karze grzywny.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowiązkowi nie udziela właściwemu organowi państwowemu lub instytucji, upoważnionej z mocy ustawy do legitymowania, wiadomości lub dokumentów co do okoliczności wymienionych w § 1.
JEDYNĄ INSTYTUCJĄ UPOWAŻNIONĄ DO LEGITYMOWANIA WĘDKARZY NA GRUNCIE USTAWY O RYBACTWIE ŚRÓDLĄDOWYM JEST PAŃSTWOWA STRAŻ RYBACKA (STRAŻNICY SSR NIE MAJĄ PRAWA NIKOGO LEGITYMOWAĆ). UPRAWNIENIE DO LEGITYMOWANIA STRAŻNIKOWI PSR PRZYSŁUGUJE JEDYNIE W WYPADKU UZASADNIONEGO PODEJRZENIA POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA LUB WYKROCZENIA i MA ONO NA CELU USTALENIE TOŻSAMOŚCI !!!! STRAŻNIK PSR MUSI WIĘC MIEĆ UZASADNIONE PODEJRZENIE POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA BĄDŹ WYKROCZENIA (WYNIKA TO Z ART. 23 pkt 4 USTAWY O RYBACTWIE ŚRÓDLĄDOWYM) AŻEBY MÓC POPROSIĆ WĘDKARZA O OKAZANIE DOKUMENTU TOŻSAMOŚCI NP. DOWODU OSOBISTEGO. LEGITYMOWANIE NIE JEST WIĘC KONTROLĄ DOKUMENTÓW UPRAWNIAJĄCYCH DO POŁOWU RYB O KTÓRYCH MOWA W ART. 23 PKT 1 USTAWY O RYBACTWIE ŚRÓDLĄDOWYM. DO PRZEPROWADZENIA KONTROLI NIE TRZEBA MIEĆ UZASADNIONEGO PODEJRZENIA POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA BĄDŹ WYKROCZENIA !!! Do wykonywania przez strażnika Państwowej Straży Rybackiej czynności o której mowa wyżej stosuje się odpowiednio przepisy o Policji !!!
Strażnik Społecznej Straży Rybackiej (inaczej niż np. PSR, Policja) nie jest uprawniony do wnioskowania o ukaranie na podstawie art. 65 § 1, 2 Kodeksu wykroczeń !!!Istotne jest to, że jak wędkarz nie posiada przy sobie dokumentu stwierdzającego jego tożsamość np. nie posiada dowodu osobistego, to nie będzie on ponosić odpowiedzialności za wykroczenie z art. 65 § 2 Kodeksu wykroczeń !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!. Nie ma bowiem takiego unormowania, które nakładałoby obowiązek posiadania przy sobie dokumentu stwierdzającego tożsamość (takie stanowisko jest szeroko reprezentowane w doktrynie prawniczej poczynając od W. Radeckiego, A. Bieleckiego, K. Gruszeckiego).
Jest to kolejna różnica świadcząca o tym, iż nie można postawić znaku równości pomiędzy kontrolą a legitymowaniem na gruncie ustawy o rybactwie śródlądowym!!!! Zgodnie bowiem z art. 27a ust. 1 pkt 2 a i b ten kto dokonując amatorskiego połowu ryb nie posiada przy sobie karty wędkarskiej, jak i nie posiada zezwolenia podlega karze grzywny albo karze nagany!!!
Sąd Okręgowy w Koszalinie w wyroku z dnia 18 grudnia 2013 r., V Ka 766/13, Legalis : "Dla oceny winy obwinionego o wykroczenie z art. 27a ust. 1 pkt 2a ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 roku o rybactwie śródlądowym (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 652) nie ma znaczenia posiadanie przez niego karty wędkarskiej w ogóle lecz wymagane jest ustalenie czy obwiniony posiadał wymagany dokument przy sobie w chwili amatorskiego połowu ryb."
Warto w tym miejscu wskazać też na stanowisko Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 28 października 2011 r., III KK 291/11 stwierdził, iż „wykroczenia z art. 65 § 2 KW dopuszcza się osoba, która wbrew obowiązkowi nie udziela właściwemu organowi państwowemu lub instytucji upoważnionej z mocy ustawy do legitymowania, wiadomości lub dokumentów co do tożsamości własnej lub innej osoby, swego obywatelstwa, zawodu, miejsca zatrudnienia lub zamieszkania.
Przy czym w doktrynie prawa wykroczeń prezentowane są poglądy, że w przypadku, w którym funkcjonariusz organu państwowego lub upoważnionej do legitymowania instytucji żąda podania wskazanych w przepisie danych osobowych w sytuacji, gdy nie ma do tego podstawy prawnej, obywatel może odmówić podania danych osobowych bez konsekwencji prawnych (T. Grzegorczyk, W. Jankowski, M. Zdrojewska - Kodeks Wykroczeń. Komentarz. Warszawa 2010, s. 268 oraz M. Budyn - Kulik, P. Kozłowska - Kalisz, M. Kulik -Marek, M. Mozgawa - Kodeks Wykroczeń. Komentarz. Warszawa 2007, s. 237).”
Zgodnie z art. 23a pkt 8 ustawy o rybactwie śródlądowym na sposób przeprowadzania czynności, o których mowa w art. 23 (czyli tych wszystkich czynności służbowych, które wykonują strażnicy PSR, jak i części tych, które mogą wykonywać strażnicy SSR) przysługuje zażalenie do prokuratora.
Obowiązkiem więc strażników po zakończeniu wykonywania czynności służbowych jest ustne poinformowanie osoby, wobec której podjęto czynności, o których mowa w art. 23 o prawie złożenia zażalenia do właściwego miejscowo prokuratora na sposób przeprowadzenia tych czynności. Zwraca się uwagę w doktrynie prawniczej, że ten obowiązek nie jest w rzeczywistości realizowany, a powinien być.